Geschreven door Dirk Weidema.

Dat er in de IJmond op de korte- en wat langere termijn veel gaat veranderen zal u niet onbekend zijn. We krijgen te maken met (1) de komst van een nieuwe zeesluis, (2) de herinrichting van de Averijhaven, (3) uitbreiding van de lichtercapaciteit en (4) de komst van windturbines. Voor al deze werkzaamheden zijn MER’s (Milieu Effect Rapportages) gemaakt. In al deze onderzoeken is de conclusie dat e.e.a. binnen de gestelde normen blijft. Wordt de samenhang van al deze werkzaamheden ook bekeken? Rekent u even mee: 1 + 1 + 1 +1 = ??? Juist ja – volgens onze overheid blijft het één.
Welk van deze werkzaamheden levert de bekende druppel die de emmer (norm) doet overlopen? Ik neem ze met u door.

1. Zeesluis

Het meest in het oog springende is de bouw van de nieuwe grote zeesluis. Meer informatie over de bouw vindt u hier. Het Eindrapport Nieuwe Zeesluis IJmuiden vindt u hier (u vindt onderaan de link naar het rapport (PDF)) Lees vooral pagina 46 en 47.
Op en rondom het sluizencomplex is sprake van een overschrijding van de grenswaarde voor de 24 uurgemiddelde concentratie PM10 (≈ 32,5 µg/m³). Deze overschrijding wordt (voornamelijk) veroorzaakt door op en overslag van met name droge bulkgoederen (kolen en erts) bij Tata Steel.
Er wordt in het “Eindrapport Zeetoegang IJmond” gesteld dat: “scheepvaart nauwelijks bijdraagt aan de overschrijding: de totale bijdrage van scheepvaart aan de overschrijding is beperkt tot ongeveer 0,4 µg/m³, hetgeen gelijk staat aan NIBM (Niet In Betekenende Mate)“.
Wanneer draagt een project niet in betekenende mate bij aan de luchtverontreiniging? Sinds 1 augustus 2009 geeft het Besluit NIBM de volgende voorwaarde: het project of de activiteit draagt maximaal 3% van de jaargemiddelde grenswaarde bij aan de concentraties fijn stof (PM10) of stikstofdioxide (NO2). Dit komt overeen met een toename van maximaal 1,2 µg/m3 voor zowel PM10 als NO2. Het project is NIBM als de toename voor één of beide stoffen hoger is. De werkelijkheid is echter schrijnend anders. Lees hier wat Trouw hier over schrijft. Bedenk ook dat een grotere zeesluis op den duur tot gevolg zal hebben dat er meer scheepvaart door het kanaal gaat varen.

2. Averijhaven

Ten gevolge van de bouw van deze sluis moet de huidige lichterlocatie worden verplaatst. Inmiddels hebben zich verscheidene incidenten voorgedaan rondom de lichterlocatie en is gebleken dat in bepaalde situaties nautische knelpunten ontstaan. Hier liggen verschillende oorzaken aan ten grondslag, zoals:

• de lichtervoorziening ligt op de grens van de vaargeul naar de Noordersluis en de buitenhaven van Tata Steel;
• doordat het schip aan de zogenaamde IJ-palen ligt afgemeerd, wordt de vaarweg aanzienlijk versmald, wat de doorvaart van bepaalde grote of windgevoelige schepen bemoeilijkt;
• door de zuigende werking van sommige passerende grote schepen, kunnen trossen breken van bulkcarriers aan de IJ-palen.

Het huidige slibdepot krijgt zijn oorspronkelijke bestemming als “Averijhaven” weer terug en hier zullen de lichteractiviteiten gaan plaats vinden. Meer daar over vindt u hier.

3. Uitbreiding lichtercapaciteit

Eind 2014 heeft het Havenbedrijf Amsterdam N.V. een nieuwe vergunning gekregen voor de overslag van steenkool en ertsen of derivaten van ertsen. In de oorspronkelijke vergunning van 28 januari 1998 was een capaciteit van 2 Mton (miljoen ton) vergund. Deze wordt nu in stappen uitgebreid naar een totale overslag capaciteit van 4.5 Mton/kalenderjaar.

Voor de lichtervoorziening werd voor de milieubelasting ingezet op “stand still” (geen verslechtering van het milieu) en waar mogelijk “verbeteren” doormiddel van BBT en BBT+ maatregelen. BBT+ staat voor Best Beschikbare Techniek “Plus”. Dit zijn technieken die effectief zijn, maar (nog) niet kosteneffectief behoeven te zijn. Helaas is gebleken dat de gewenste sproei installatie op de kraan niet mogelijk bleek te zijn en we moeten nog maar afwachten of de hijskranen op walstroom aangesloten zullen worden. Verdere details over de vergunning vindt u hier (let op de geel gemarkeerde tekst).

4. Windturbines

Eneco en Windgroep IJmond hebben vlak voor de sluitingsdatum van 15 mei 2016 hun definitieve aanvraag bij de provincie ingediend voor de bouw van 6 windturbines op de noordelijke landtong van het sluizencomplex. Het wijkplatform heeft aangedrongen op een onderzoek naar de invloed van de windturbines op de uitstoot van de schoorstenen van Tata Steel (voor meer informatie, klik hier). Dit heeft het volgende opgeleverd.

• Windturbines hebben een sterke invloed op hoge schoorstenen: tot op 1,5 km afstand van de bron zijn de concentraties op de grond veel hoger (plus 10%) dan zonder de windmolens en voor grotere afstanden aanzienlijk lager.
• Hoge en lagere bronnen compenseren elkaar, waardoor het totaal effect (in deze situatie) vrijwel nul is.
• Meer over dit rapport en andere onderzoeken vindt u hier.

Op de valreep heeft ook Tata Steel een vergunning aangevraagd voor de bouw van 8 windturbines op haar grondgebied. Het betreft 2 turbines nabij de ertsopslag; 3 turbines in het verlengde van de huidige turbines aan de Reyndersweg en 3 turbines aan de zuidkant van de Zeestraat.

Tot slot een citaat uit de aangepaste Beleidskader Wind op Land 2014 n.a.v. de ingezonden zienswijzen.
“Door de cumulatie van geluidsbelasting van industrie en windturbines en de emissie van fijnstof ontstaat in Wijk aan Zee en directe omgeving een zodanige stapeling van effecten dat de kwaliteit van leefomgeving voor omwonenden en verder onder druk komt te staan. De effecten op de leefomgeving in samenhang met de landschappelijke en ecologische impact op het nabijgelegen duingebied bij Wijk aan Zee hebben geleid tot het schrappen van het noordelijk deel van dit herstructureringsgebied.”

Is 1 + 1 + 1 + 1 dan toch geen 1?

Mijn vraag aan u is: Heeft u enig idee wat de cumulatie van geluidbelasting van industrie, windturbines, scheepvaart en de emissies van fijnstof voor uw leefomgeving tot gevolg zal hebben? Wij zijn benieuwd naar uw reacties.

 

Er bestaat nog steeds een grote kans dat het Windpark Spuisluis met 7 windturbines tussen IJmuiden-Noord en Tata Steel doorgaat. Windturbines met misschien wel een totale hoogte van 175 m! Bij de provincie hoor je steeds meer geluiden om alle windturbines in het Noordzeekanaal Gebied (NZKG) te plaatsen, om daarmee de plattelandgebieden te ontzien.
Bedenk daarbij wel dat de meeste windturbines in het havengebied van Amsterdam moeten komen. Maar we hebben ook door een paar grote partijen uit de Provinciale Staten horen zeggen dat de windturbines bij ons prima passen, want “het is hier toch al een industriële omgeving…”. Daarbij ontstaat dan wel het gevoel dat we het afvoerputje van de provincie zijn. Dit punt komt aan de orde tijdens de vergadering in het provinciehuis op 30 november 2015 met als onderwerp “Verdeling schaarse MW’s herstructurering Wind op Land”. Er wordt dan tevens beslist of draagvlak bij de omwonenden nog wel een toetssteen moet blijven.
Als wijkplatform constateren we steeds meer weerstand (geen draagvlak) bij de omwonenden tegen de komst van Windpark Spuisluis. Dat is echter nog weinig tot uitdrukking gekomen bij de provincie. Over beide hiervoor genoemde onderwerpen willen omwonenden op 30 november hun stem tijdens de vergadering laten horen. Een uitgelezen (maar ook de laatste) kans voor tegenstanders. Er is een groep mensen bezig om dat te organiseren en hier dan met elkaar naartoe te gaan. Maar het is kort dag.

Als wijkplatform hebben we afgesproken dat we de mogelijke komst van Windpark Spuisluis op rationele wijze zullen benaderen. We zijn geen protestgroep! Tijdens onze contacten met Eneco, die het park wil realiseren, hebben we dat ook kenbaar gemaakt. Van windparken was ons bekend dat omwonenden vooral last hebben van het geluid en slagschaduwen. Voor dat geluid zijn we niet zo bang, gezien het hoge achtergrondgeluid van Tata Steel. Van de mogelijkheid van eventuele slagschaduwen heeft Eneco een berekening gemaakt. Vaak zal het niet voorkomen, immers de windturbines zullen weinig tussen de zon en de huizen staan. Maar vooral in het voor- en najaar kan het voorkomen. Mochten er mensen zijn die er last van hebben, dan moeten de windturbines stilgezet worden. Dit is wettelijk bepaald.
Waar we vooral bang voor zijn is dat de windturbines de uitstoot van de schoorstenen naar beneden stuwen, maar ook dat het stof in onze omgeving opnieuw in beweging gezet wordt. Beschouw de windturbines als een grote ventilator die de lucht laat wervelen. Voor meer informatie klik hier. We hebben onze angst bij Eneco gemeld. In goed overleg is besloten een werkgroep op te richten. Daarin is afgesproken om een onderzoek te starten.  Hans Erbrink, van ‘Erbrinks Stacks Consult‘ gaat het onderzoek uitvoeren. De volgende opdracht is geformuleerd.

1. Wat zijn de effecten van de plaatsing van de windturbines op

• de woonlocaties in gemeente Velsen, oftewel Velsen Noord, Velsen Zuid en IJmuiden Noord en West,
• op de locaties van aanmeerplaatsen van passagiersschepen en
• bij de woonboten aan het Binnenspuikanaal en 3de Rijksbinnenhaven ?

2. Welke effecten zijn te verwachten bij verschillende windrichtingen?
3. Welke veranderingen (m.n. verschuivingen in plaatsen met hogere concentraties) zijn te verwachten in de concentraties fijn stof (PM10), CO, SO2, NH3 (ammoniak) en NOx (en dus ook NO2). Indien emissies van metaalhoudende deeltjes bekend zijn, dan zijn ook deze relevant.
4. Zijn er overschrijdingen van grenswaarden te verwachten en zo ja, waar zijn die?
5. Is het relevant om (kustlijn)fumigatie in de berekeningen te betrekken en zo ja, wat betekent dit voor de genoemde resultaten (eventueel later in het proces te adresseren)
6. Gevraagd wordt de bevindingen zo te rapporteren dat deze geschikt zijn in te dienen voor de vergunningverlening en tevens de bevindingen op begrijpelijke wijze weer te geven voor de andere stakeholders (zoals de wijkplatforms).

Zodra de uitkomsten van dit onderzoek bekend zijn  gaan we de omwonenden hierover informeren en zullen we vragen of en wat hun bezwaren zijn. Maar of we dan niet te laat zijn begint zo langzamerhand ook voor ons een vraag te worden.

Maar Eneco heeft nog veel meer problemen te overwinnen. Zo wil Rijkswaterstaat (RWS) weten of de windturbines door trillingen geen probleem veroorzaken op de stabiliteit van het schiereiland waar de windturbines op geplaatst worden. Ten behoeve hiervan wordt een onderzoek naar zettingsvloeiingen door Deltares uitgevoerd. Voor de luchtvaart wordt uitgezocht welke hoogte van de windturbines acceptabel is (Eneco denkt aan max. 175 m). Voor de aanwezige helikopterhaven wordt gekeken of de windturbines geen gevaar opleveren. Het loodswezen, gebruiker van de helihaven, spreekt haar zorg uit voor de optredende turbulentie. Voor de scheepvaart wordt gekeken of de Walradar/scheepsradar/marifoon niet beïnvloed wordt. RWS en TNO zullen dit onderzoeken. Bekend is dat een wiek zou kunnen afbreken. Dat mag natuurlijk nooit gevaar op leveren. Of anders gezegd: komen de windturbines niet te dicht bij de scheepvaartroute.(Overdraai over water) En dan wordt er nog gekeken naar de flora en fauna, of anders gezegd: zijn er rugstreeppadden en vleermuizen. Verder weten we dat er mensen zijn die bang zijn dat hun huis minder waard wordt.

Er moet dus nog heel veel uitgezocht worden. Vanaf 15 januari 2016 kan er ingeschreven worden door de windontwikkelaars op de door de provincie aangegeven locaties. In totaal zal de provincie voor max. ca. 70 MW aan aanvragen goedkeuren. Er bestaat een kans dat als Eneco nog niet klaar is met voornoemde onderzoeken en een vergunning aanvraagt als de 70 MW reeds uitgegeven is, Windpark Spuisluis alsnog niet door gaat.

Op 28 september heeft de provincie een bijeenkomst (gebiedsatelier) in het Tata Steel stadion georganiseerd. Hierbij waren ten minste 100 mensen aanwezig. Er werden drie presentaties gegeven, waarna er gelegenheid was tot het volgen van twee van de drie sessies.

Hieronder het verslag van het wijkplatform. Voor het officiële verslag klik hier.
Voor meer informatie over Windpark Spuisluis klik hier.

In de eerste presentatie heeft de provincie haar beleid toegelicht als verantwoordelijke voor het aanwijzen van de locatie. In de tweede presentatie heeft Eneco samen met Windpark IJmond hun plannen gepresenteerd voor het realiseren van windpark Spuisluis. In de derde presentatie heeft Rijkswaterstaat haar rol in dit proces verteld. De windturbines zullen op hun terrein geplaatst worden.

Bij de discussies kwam naar voren dat Eneco vanuit verschillende kanten werd verweten dat ze met half uitgewerkte plannen kwamen en op veel vragen nog geen antwoord konden geven. De terechte reactie van Eneco was dat je het moeilijk goed kunt doen. Als je de bewoners uitgenodigd had wanneer de plannen al klaar geweest waren, hadden ze het verwijt gekregen dat alles al vast ligt. Bedenk ook dat de avond georganiseerd werd door de provincie, waarbij Eneco de gelegenheid kreeg om te vertellen hoever ze zijn met hun plannen. Hadden ze dan niet moeten komen?
Sessie 1 ging over veiligheid.
Weidema vertelt dat naar voren kwam dat er nog veel onderzocht moet worden, zoals de hoogte van de molens in verband met Schiphol (er wordt gedacht aan een ashoogte van max. 119 m met een wiek van 65 m is 175 m), de locaties voor de 7 molens(er zijn nog veel vraagtekens voor molen nr. 2 en nr. 7), de afstand tot wegen en waterwegen, de invloed op de radar en zettingvloeiingen.
Sessie 2 ging over fijnstof.
Het door ons gevraagde onderzoek naar de invloed van de windturbines op het fijnstof zal veel geld kosten. Dat wordt ook alleen gestart als redelijk zeker is dat het project door kan gaan.
Sessie 3 ging over financiële aspecten.
In deze sessie kwamen twee aspecten aan de orde.
1. Ideeën voor een gebiedsbijdrage van Eneco
Alle windontwikkelaars in Nederland hebben met elkaar afgesproken dat er jaarlijks een bepaald bedrag beschikbaar moet komen voor een gebiedsfonds. Denk hierbij voor ons aan een bedrag tussen€ 28.000 en € 50.000. De bedoeling is dat de direct omwonenden (IJmuiden-Noord, Velsen-Noord en Velsen-Zuid) daar zo veel mogelijk van moet profiteren. Tijdens de sessie werd gevraagd of er al ideeën leven. Er werden verschillende ideeën naar voren gebracht. Zo denken wij voor IJmuiden-Noord bijvoorbeeld aan het aantrekkelijker maken van onze omgeving met meer groen en bomen.
2. Financiële participatie en de eventuele rol van Energiek Velsen
Het is ook de bedoeling dat omwonenden de gelegenheid krijgen financieel te participeren. Dat zou in de vorm van een aandeel kunnen die jaarlijks een bepaald rendement (5-6%) geeft. Het aandeel moet wel op een of andere manier verhandelbaar zijn. De coöperatie Energiek Velsen heeft zich opgeworpen om daar een rol in te vervullen. Eneco heeft aangegeven dat zij daar ook wel een goede partner voor zou kunnen zijn.

Voor meer informatie over besluitvorming en procedures klik hier.